In Essene staat de 49ste Sint-Antoniusviering komende zondag voor het eerst onder leiding van Rik Heyvaert. Het was de laatste wens van de vorig jaar overleden Rik De Bolle dat de 40-jarige oud-kajotter hem zou opvolgen bij de Sint-Antoniusgilde.
Vlaanderen eert nog altijd graag Sint-Antonius en zijn varkentje. De Egyptische kluizenaar uit de derde eeuw – niet te verwarren met de heilige Antonius uit Padua uit de twaalfde eeuw – wordt op de heiligenkalender gevierd op 17 januari. Op minstens een twintigtal plaatsen in Vlaanderen gebeurt dat in de vorm van een offergavenverkoop, inclusief de varkenskoppen.
In Essene dateert het oudste geschreven bewijs van de Sint-Antoniusverering uit 1462. De abdij Affligem bezit een oorkonde uit 1787, waarin Beda Regaus, de laatste abt van de abdij voor de ontbinding door de Franse Revolutie, “het volk van Eskern” toestemming geeft om ieder jaar een begankenis met offergavenverkoop te organiseren ter ere van Sint-Antonius. Toontjeskermis raakte echter lang in onbruik in Essene tot Rik De Bolle en Marc De Bisschop die in 1968 nieuw leven inbliezen, eerst via het parochiaal mannenkoor en twee jaar later via de nieuw opgerichte Sint-Antoniusgilde.
De christelijk-folkloristische verering blijft sindsdien jaarlijks honderden bezoekers naar Essene lokken. Komende zondag, 22 januari, zal Rik De Bolle de aloude oorkonde niet meer voorlezen. De Bolle overleed in augustus op 86-jarige leeftijd. Zijn taak rust nu op de schouders van Rik Heyvaert, de nieuwe voorzitter van de Sint-Antoniusgilde. “Zelf heeft Rik het mij nooit gevraagd, maar blijkbaar was het zijn wens dat ik hem zou opvolgen”, zegt Heyvaert. “Hij kende mij al als klein manneke, want we woonden in dezelfde straat.”
“Vier jaar geleden hebben we ons met een achttal oud-kajotters spontaan aangesloten bij de gilde om voor wat jong bloed te zorgen. Wij zorgden toen voor de jeneververkoop. Volgend jaar is het de vijftigste viering, maar de laatste jaren zit er wat sleet op de formule. We moeten eens nadenken hoe we dit volkse gebeuren wat kunnen moderniseren, maar met respect voor de traditie.”
Voedselinspecteur
Voor Heyvaert sluit de viering ook aan op zijn persoonlijke passies. “Het Sint-Antoniusvuur was destijds een voedselvergiftiging door het eten van besmette rogge, het eten voor de arme mensen. Het grappige is dat ik zelf werk voor het Voedselagentschap (FAVV). In feite was Sint-Antonius al een voedselinspecteur avant-la-lettre.”
De Sint-Antoniusgilde telt nog altijd 160 leden, waarvan 80 jaarlijks een vrijwillig lidmaatschap betalen. Met die ledenbijdragen en de opbrengst van de offergavenverkoop worden de kapelletjes van Essene onderhouden. Zo werd vorig jaar de Veldkapel aan het kerkhof gerestaureerd.
“De offergaven worden geschonken door zowel winkeliers, verenigingen als gewone burgers. Oorspronkelijk waren het varkenskoppen en broden, maar nu gaat dat veel breder. Er zijn veel vaste donoren. Mensen bakken zelf vlaaien en kramieken. Zelf schenk ik vier flesjes Orval. Voor mij is dat een hele opoffering, als je weet hoe zeldzaam die zijn en ik ook maar één bak heb in mijn kelder (lacht).”
Programma
- Het programma start zondag om 8 uur ’s morgens op het Kerkplein van Essene met een dauwtrap met de VTB Kultuur Affligem.
- Vanaf 9 uur speelt Frieda Schelfhout op het historische Van Peteghem orgel.
- De Gregoriaanse hoogmis, dit keer met het Sint-Janskoor uit Teralfene, start om 10 uur met de intrede van de Sint-Antoniusgilde.
- Aansluitend volgt de verkoop van de offergaven vanop de kiosk op het kerkplein.
- In en rond de parochiezaal is er volksvermaak met de Golden Boys en zanger Guy.
