De refter van de Stedelijke Basisschool Denderwindeke zat zondag afgeladen vol voor een lezing over de zogenaamde ‘Weggevoerden’ uit de Eerste Wereldoorlog. “Geschiedenis werkt altijd,” vertelt ondervoorzitter van de lokale Davidsfondsafdeling Bert Mertens, “zeker als er een sterke lokale binding is zoals in dit geval.”
Vele Ninovieters kennen de weggevoerden immers wel van de gelijknamige straat, maar weten niet welke tragedie achter die naam schuilt. “Het gaat om dwangarbeiders, de zogenaamde ‘opgeëisten’, die door de Duitse bezetter in de loop van de Eerste Wereldoorlog richting werkkampen in Frankrijk werden gestuurd. De Denderstreek werd bijzonder hard getroffen door deze deportaties,” vertelt historicus Georges Vande Winkel, “Voor het kanton Ninove ging het over 1289 mannen, van wie er 68 het zware werk en de ontberingen niet overleefden. Om de impact van deze vergeten tragedie te schetsen: in Denderwindeke werden niet minder dan 172 mannen ‘opgeëist’ door de Duitsers, wat voor zo’n dorp natuurlijk een enorm aantal is.”
Vande Winkel en medeauteur Bart Merckaert publiceerden een studie over de weggevoerden die dit onderbelichte stukje geschiedenis eer aan wil doen. De auteurs spreken van ‘sluimerende geschiedenis’. “Hoewel dit historisch gegeven bij het grote publiek minder bekend is, is het immers opvallend hoe persoonlijke familieverhalen de tand des tijds toch overleefd hebben,” vertelt Merckaert, “Verhalen over hoe grootvader ondergedoken zat, ontdekt en afgevoerd werd en uiteindelijk opnieuw thuis kwam, worden blijkbaar van generatie op generatie doorverteld.”
Vande Winkel en Merckaert konden op de lezing van het Davidsfonds van Denderwindeke nog met een verrassing van formaat uitpakken. De originele vlag van de Winnikse Bond der Opgeëisten dook in de aanloop naar de lezing immers op. “We dachten dat dit uniek stuk net als in andere gemeentes verloren was gegaan, maar dat bleek gelukkig onjuist,” vertelt Vande Winkel, “Bovendien hangt er nog een leuke anekdote aan de vlag vast: blijkbaar hadden de laatste vier overlevenden afgesproken dat de laatste van hen de vlag ging meenemen in zijn graf, maar de familie heeft zich daar toen tegen verzet omdat de gemeente verkeerdelijk ‘oud-strijder’ op de zerk van de betrokkene had geplaatst – meteen een illustratie van het feit dat dit onderscheid tussen oud-strijders en opgeëisten heel gevoelig lag na WO I.”
De studie over de opgeëisten kan aangekocht worden op de dienst Cultuur van Stad Ninove voor de prijs van € 5 of door overschrijving van dat bedrag op rekeningnummer BE29 0017 1393 8264 van Cultuurforum Ninove, met als mededeling ‘1916 + uw adres’.
