Granaatscherven slaan in

Van Granaatscherven kan je veel zeggen maar niet dat het ‘patronaatstoneel’ zou zijn alhoewel het in het Vijverdal (het vroegere Patronaat) werd opgevoerd. Granaatscherven belicht de figuur van de soldaat-dichter Juul De Winde die, onder het pseudoniem Juul Liseron, een bundel oorlogsgedichten schreef. Die werd werd in 1917 uitgegeven maar Juul De Winde sneuvelde op september 18 nadat hij – als Vlaams gezinde – zijn overplaatsing had gevraagd van de (Franstalige) staf naar zijn manschappen in de loopgraven.

Granaatscherven belicht onder meer hoe het lichaam van De Winde door zijn broers in het geheim naar Merchtem werd overgebracht om, een hele tijd later, uiteindelijk bijgezet te worden in de crypte van de IJzertoren. Arne De Winde, familie van, en Timo Sterckx wisten de valkuil van een saaie, academische vertoning te ontwijken door in de huid te kruipen van de burgemeester en ‘schepen Pol’ van Merchtem. Ernst en humor liepen hand in hand.

Maar gaandeweg werd de sfeer grimmiger. In het deel over de politieke recuperatie van De Winde tijdens de tweede wereldoorlog werden fragmenten uit het programma De Nieuwe Orde van Maurits De Wilde geprojecteerd. Het ‘toneelstuk’ groeide naar een climax en plots donderde een dood varkensbiggetje uit de hemel op de plankenvloer van de scène. Daarbij spatte het bloed tot bij de gemeentelijke notabelen op de eerste rij.

Ook Vlaamse vlaggetjes dwarrelden in het rond. Die werden door één van de acteurs met een bladblazer ‘opgeruimd’. In het publiek kon je de tenen van overtuigde Vlamingen horen krullen. Om de extreme emoties even te laten bedaren, werden de toeschouwers – midden in de voorstelling – uitgenodigd op een breugelfestijn ‘aangeboden door het gemeentebestuur’.

Na een minuut stilte en een bloemenhulde kwamen Merchtemse steltenlopers op het podium. De muziek die hun optreden ondersteunde was enerverend en duurde ook veel te lang. Het was het slotstuk van een wat stuurloos einde van de vertoning. Een vertoning die, dat moet gezegd, niemand onverschillig heeft gelaten. Een vertoning die de aanwezigen wat sprakeloos maar niet onberoerd achter liet.