In de Nationale Plantentuin is de Balatkas eindelijk gerestaureerd. In 1854 liet de Hofarchitect van Koning Leopold II, Alphonse Balat deze bouwen om de reuzenwaterlelie te kunnen kweken. Die was toen net ontdekt.
Het resultaat is dat deze kas, vroeger in een erbarmelijke staat, nu een mooi kunstwerk is en dat ze zonder twijfel één van de belangrijkste historische serres in België mag genoemd worden. Nog in de Plantentuin is er een doorbraak in de bewaring van de zowat 4 miljoen gedroogde planten van over heel de wereld.
In 1854 liet de Hofarchitect van Koning Leopold II, Alphonse Balat, een kleine kas bouwen om de reuzenwaterlelie, de Victoria amazonica te kunnen kweken. ‘Deze plant was toen net ontdekt in tropisch America’, legt plantkundige Koen Es van de Nationale Plantentuin uit.
‘De kas werd eerst gebouwd in de zoo van Brussel in het Leopoldpark en werd tweemaal verhuisd. Eerst naar de vroegere Botanische tuin in het centrum van Brussel en in 1941 naar de Plantentuin in Meise.’
Door een gebrek aan middelen tijdens de laatste 30 jaar, bevond de Balat kas zich in zeer slechte staat.
‘Het geraamte van de kas moest dringend gerestaureerd worden. In 2014 begon een firma gespecialiseerd in oude technieken met de restauratie onder supervisie van de technische dienst en de landscapsarchitect van de Plantentuin. De restoratieprocedure omvatte het wegnemen van het glas en het zandstralen van de metaalconstructie.
Daarna werd de constructie geverfd met drie verschillende lagen verf en werden de glasroeden bedekt met een nieuwe laag speciale witte stopverf. Deze mastiek bestaat uit een specifieke mix van lijnolie en krijt om zo flexibel mogelijk te blijven. Het resultaat is dat deze kas, vroeger in een erbarmelijke staat, nu een mooi kunstwerk is middenin het Herbetum en dat ze zonder twijfel één van de belangrijkste historische serres in België mag genoemd worden. ‘
En er is nog nieuws in de Plantentuin met name wat de bewaring van gedroogde planten betreft. ‘De Plantentuin bezit grofweg 4 miljoen specimens gedroogde planten van over heel de wereld’, gaat Es verder.
‘Een van de hoofdopdrachten van de Plantentuin is deze rijke verzameling voor wetenschappelijk onderzoek in stand houden. Maar dat is niet zo eenvoudig. Het grootste probleem is de aanwezigheid van vraatzuchtige insecten zoals de broodkever die heel moeilijk kan geweerd worden. Beurtelings invriezen van delen van het herbarium blijkt de beste resultaten te geven om de insecten te lijf te gaan.’
Ijskast
Er werd dan een grote ijskast van 60 m² groot gebouwd midden in het herbariumgebouw.
‘De herbariumexemplaren worden daar gedurende een week lang diepgevroren en dat is voldoende om de insecten te doden. De periode om de hele verzameling volledig op deze manier te behandelen is 2 jaar. Positief is dat nu vandaag afdoend kan aangetoond worden dat dit erg doeltreffend werkt. Na 8 maanden blijken de behandelde exemplaren nog steeds vrij van insecten.’
Gedurende de hele Paasvakantie is de Plantentuin Meise overigens op de afspraak. Een hele hoop gezinsactiviteiten voor kleine en grote kinderen staat op het programma.
Meer info op www.plantentuin.be.
