Nathalie Laquiere (38) uit Vilvoorde is een van de acht restaurateurs van het Lam Gods, het meesterwerk van Van Eyck uit 1432. Elke dag neemt ze met het nodige engelengeduld tussen 4 en 16 cm2 historisch schilderwerk onder handen met haar scalpel. ‘Dit is het meest prestigieuze project waar je als restaurateur kan van dromen.’
De laatste grote restauratie van het Lam Gods dateert van de jaren ‘50. Nathalie Laquiere maakt al sinds oktober 2013 deel uit van een team van acht restaurateurs die nu zich over het befaamde werk buigen. Ze nemen elk een paneel voor hun rekening.
‘In de eerste fase gaat het om de achterkanten van de zijluiken’, legt Nathalie uit. ‘Dat houdt in dat we al het vuil, vernis en overschilderingen uit het verleden verwijderen. Bedoeling is uiteindelijk om de originele verflaag bloot te leggen. Die gaan we dan fixeren en waar nodig aanvullen. We willen zoveel mogelijk terug naar het origineel van Van Eyck. En daar blijft wel degelijk nog veel van over.’
Het gaat om een heus monnikenwerk. ‘Elke dag schieten we amper vier vierkante tot maximum 16 vierkante centimeter op. Alles moet uiteraard minutieus gebeuren. Daarvoor gebruik ik een microscoop en een scalpel. Het is haast chirurgie. Het is niet toevallig dat ik ooit nog overwogen heb om die richting in te slaan.’
Laquiere studeerde in 1998 af in de richting conservatie-restauratie schilderkunst op de Hogeschool in Antwerpen. ‘Ik ben onmiddellijk als zelfstandige begonnen. Ik heb dus al veel in kerken op stellingen gestaan (lacht). Mijn ouders waren kunstverzamelaars. Dus dat maakte al mijn interesse los. Restauratie was een mooie combinatie van wetenschap en kunst. Dat was helemaal mijn ding.’
Laquiere is met het Lam Gods uiteraard niet aan haar proefstuk toe. ‘Ik heb verschillende ‘Rubensen’ gedaan en ook Vlaamse primitieven. Maar dit is uiteraard van een andere orde. Dit is het meest prestigieuze waar je in ons beroep kan mee geconfronteerd worden. Een van de teamleden heeft zelfs zijn huis in Amerika verkocht om hieraan te komen meewerken.’
‘Iedereen van het team werkt deeltijds. Ik heb mijn job in het onderwijs hiervoor opgegeven. Het enige mogelijke parallelproject dat ik binnenkort er bij neem is de ‘Verrijzenis van Christus’ van Rubens uit de kathedraal Antwerpen.’
Tijdens de restauratie wordt ook historisch onderzoek verricht. ‘Het is heel interessant om de opbouw van de lagen op de lijsten te onderzoeken. We zijn nu op een overschildering uit de eind 16de begin 17de eeuw gestoten. Daardoor duurt het werk nog wat langer. Ook wetenschappers en kunsthistorici zijn hier uiteraard van nabij bij betrokken.’
Maar eerst is er dus nog dat Lam Gods. ‘Het is nu zaak de frisse originele kleuren terug naar voor te brengen. Wat bijwerken betreft zullen we ons enkel beperken tot de lacunes. We gaan niet meer over het origineel. We beseffen ook dat we bescheiden moeten zijn in onze restauratie.’
‘Het is echt een zalig project’, lacht Laquiere. ‘Dit is mijn passie. Het mooiste voor mij is het gereinigde kunstwerk Ik ken elke cm2 van mijn paneel van buiten . Wat je nodig hebt zijn goede handen, ogen, veel geduld en uithoudingsvermogen.’
