Minister-president Geert Bourgeois start de beschermingsprocedure op voor de gemeenteschool in de Vestenstraat. “Omwille van de uitzonderlijke architecturale en historische waarde. Het gebouw met bijhorend badhuis past in de toenmalige groeiende aandacht voor hygiëne in de 19de eeuw.” Het gebouw wordt vandaag gebruikt door de stedelijke school voor aangepast beroepsonderwijs De Vest.
De eclectisch getinte straatvleugel van de gemeenteschool nummer 1 – alle Vilvoordse basisscholen hebben een nummer – werd in 1923-1924 gebouwd als een uitbreiding bij de bestaande schoolgebouwen uit 1908. “In het gebouw bevonden zich een overdekte speelplaats, een turnzaal, een badhuis en een portierswoning”, legt Bourgeois uit. “Die oorspronkelijke functies van het gebouw zijn grotendeels bewaard in de school die nu is ondergebracht in het gebouw, de stedelijke school voor aangepast beroepsonderwijs De Vest.”
Daniël Francken, een Brussels architect, ontwierp de school. De buitenkant wordt gekenmerkt door het gebruik van een combinatie van baksteen met natuursteen uit de Condroz. De straatgevel is voorzien van een regelmatige ritmering. Elke travee is gemarkeerd door een mozaïek met een belerende spreuk in een kader met een zwierige vormgeving die aanleunt bij de Jugendstil.
Het badhuis zelf heeft nog de originele inrichting met hygiënische, makkelijk te onderhouden granito vloeren en betegelde douchecellen met geïntegreerde kapstokken en zeepbakjes, uitgevoerd door de Compagnie Générale d’Hygiène in 1924.
Het gebouw is een typisch ontwerp voor de toenemende aandacht voor hygiëne sinds de negentiende eeuw. Men begon de positieve invloed van het baden te erkennen, zowel op lichamelijk (een preventief en curatief middel tegen ziektes) als moreel vlak.
Ook in scholen zorgde men ervoor dat het hygiënediscours veel aandacht kreeg. Al in de tweede helft van de negentiende eeuw werd de relatie tussen fysieke training en gezondheid erkend. Typische functies van schoolgebouwen uit die periode waren een wasruimte – zodat baden kon aangeleerd worden en evolueren tot een gewoonte –, een overdekte speelplaats en een turnzaal. De uitbreiding van de school in de Vestenstraat bevatte al deze elementen.
Eerst werden de stortbaden in Vilvoorde exclusief gebruikt door de schoolkinderen. Onder druk van de industriële ontwikkeling van de stad en de nabijgelegen fabriekssite Forges de Clabecq, werden de baden vanaf 1933 opengesteld voor het volk. Het succes van de baden in de gemeenteschool nummer 1 leidde in 1939 tot de oprichting van een tweede badhuis aan de Bolwerkstraat. Die was gelegen naast de kostschool Les Peupliers, een belangrijk voorbeeld voor de gemeenteschool op het vlak van opvoeding volgens de Zweedse gymnastiek.
Na de voorlopige bescherming organiseert het stadsbestuur een openbaar onderzoek. Op die manier heeft iedereen de kans om opmerkingen of bezwaren kenbaar te maken bij de gemeente. Binnen negen maanden beslist minister-president Geert Bourgeois over een definitieve bescherming.
