Grenzeloze Schelde en Coördinatie Zenne publiceren, naar aanleiding van de derde verjaardag van de grote overstromingen in beide rivierbekkens, een open brief waarin ze dringend aandacht vragen voor een gecoördineerde aanpak van de waterproblematiek.
Coördinatie Zenne en Grenzeloze Schelde groeperen sinds 1997 personen en verenigingen die samen ijveren voor een geïntegreerd en duurzaam beheer van de waterlopen.
In november 2010 kreeg België af te rekenen met dramatische overstromingen. Vooral de Zennevallei tussen Rebecq, Tubize, Halle, Beersel, Sint-Pieters-Leeuw, Drogenbos en Anderlecht en de vallei van de Dender tussen Lessines, Geraardsbergen, Ninove, Roosdaal, Liedekerke, Denderleeuw en Affligem werden getroffen.
De hoofdwaterlopen zetten niet alleen de laaggelegen natuurgebieden maar ook grote woonkernen en industriezones blank. Zelfs het ‘Zennekanaal’, hoger gelegen dan de Zenne en zo genoemd omwille van de vele waterverbindingen met de Zenne en haar bijrivieren, overstroomde over een lengte van bijna 15 km.
De laatste 20 jaar overstromen de ‘regenrivieren’ Dender en Zenne en hun bijrivieren elke 3 à 4 jaar, gelukkig niet altijd met even ernstige gevolgen als in november 2010.
In december 2012, de natste decembermaand in decennia, ontsnapten Zenne- en Denderstreek op het nippertje aan een nieuw overstromingsdrama.
Klimaatwijziging en verstedelijking
‘De grotere kans op overstromingen is het gevolg van de sterke verstedelijking van beide riviervalleien en de klimaatwijziging, die niet enkel intensere regenperiodes met zich meebrengt, maar ook de zeespiegel laat stijgen. Zowel Zenne, ‘Zennekanaal’ als Dender zijn getijdenrivieren en een continue waterafvoer naar de zee is dus niet altijd mogelijk’, aldus de verenigingen.
Beheer niet optimaal
‘Ook de bevoegdheden en het beheer zijn sterk versnipperd en de interregionale afstemming is zwak. Bovendien is de infrastructuur in beide bekkens sterk verouderd en steeds minder in staat om grotere hoeveelheden water af te voeren.’
‘Zo zijn de stuwen op het ‘Zennekanaal’ ongeveer 70 jaar oud, op de Dender zelfs 140 jaar oud. Die zijn essentieel voor de waterafvoer, zeker in periodes waneer de bodem verzadigd is en de wachtbekkens vol staan.’
‘Om deze waterellende te stoppen moet worden begonnen bij maatregelen als het beter inplannen van nieuwe bebouwing, beperken van de negatieve impact van landbouwactiviteiten, regenwater maximaal laten infiltreren daar waar het valt en respect voor natuurlijke overstromingsgebieden. In de praktijk worden deze maatregelen onvoldoende of te traag uitgevoerd.’
Het werk en de precieze opdrachten moeten ook verdeeld worden tussen de gewesten. Vooral voor het Zennebekken is die taakverdeling essentieel.
Omdat de waterafvoercapaciteit van de ingekokerde Zenne in Brussel niet kan uitgebreid worden, moet de waterafvoer via het ‘Zennekanaal’ sterk verhogen.
Vernieuwing stuwen moet gelijktijdig
‘Voor de Dender schuilt een ernstige bijkomende bedreiging in de werken aan de Waalse stuwen, die een verhoging van de afvoercapaciteit op Waals grondgebied zullen realiseren om vooral Lessines te sparen van wateroverlast. Die werken veel verder gevorderd dan de vernieuwing van de stuwen op Vlaams grondgebied. Een verhoogde afvoer is pas mogelijk als alle stuwen vernieuwd zijn en er bestaan geen plannen voor een gelijktijdige vernieuwing.’
Voorts zetten de overstromingen van de hoofdwaterweg zich door langs de zijrivieren. De Bellebeek, zijrivier van de Dender die herhaaldelijk de stationsbuurt van Liedekerke in Vlaanderen blank zet (foto), is daar een voorbeeld van.
Betere meetgegevens
‘Wat de laatste jaren wel sterk verbeterde zijn de metingen en uitwisseling van kennisgegevens voor het nauwkeurig opvolgen van de waterpeilen en afvoersituaties bij dreigend gevaar voor overstromingen.’
‘Zo kwamen er meer en betere anticiperende maatregelen, zoals het sneller stilleggen van de scheepvaart, een tijdelijke verlaging van het waterpeil met versnelde waterafvoer, het voortijdig leegmaken van wachtbekkens om nieuwe bufferruimte te creëren en acuut bedreigde woongebieden te vrijwaren van wateroverlast.’
Prioriteit geëist
‘De aanpak van de overstromingsproblematiek in Dender- en Zennestreek in de laatste 10 tot 15 jaar neemt de onrust bij bevolking, plaatselijke en provinciale autoriteiten, niet weg, mede door de kwalijke politiek van het steeds opnieuw uitstellen van de noodzakelijke vernieuwingen’, aldus de open brief.
www.coordinatiezenne.be – www.grenzelozeschelde.org
