Alain Bloeykens (° Gent, 1964) is één van de grote wijnspecialisten van ons land. Hij is de wijnkenner voor de krant Het Nieuwsblad waar hij elk weekend zijn column heeft en de organisator van Megavino, het grootste wijnsalon voor de Benelux. De liefde voor wijn kreeg Alain via zijn vader die een groot liefhebber van de Bourgogne was en een grote wijnvoorraad had. Al op zijn zesde mocht hij een eerste keer van een glas wijn nippen. Met succes want de jonge Alain las wijnboeken terwijl zijn leeftijdsgenoten grepen naar stripverhalen met Jommeke en Suske en Wiske. Alain Bloeykens bleef zich in wijn verdiepen en ontwikkelde zich tot de veelzijdige wijnjournalist die hij vandaag is. Wij hadden met hem een gesprek, over wijn uiteraard.
Wat is de definitie van wijn?
De oudste en simpelste definitie van wijn is: gegist druivensap. Maar ‘wijn’ i zoveel meer dan een drankje. Er is een ganse cultuur rond ontstaan, wijn heeft geschiedenis geschreven, wijn wordt geassocieerd met vakantie, met goed leven en goed gezelschap en vooral met lekker eten. Ik heb altijd al geprobeerd die ruime ‘wijncultuur’ te belichten, bijvoorbeeld in mijn recente reeks artikels in Het Nieuwsblad waarin we het met een BV hebben over wijn.
De eerste wijn zou meer dan 7000 jaar geleden gedronken zijn?
Waar precies voor het eerst wijn werd gedronken is moeilijk te achterhalen. Was het Georgië? Of Mesopotamië? In elk geval lang voor de Grieken en de Romeinen. Het is echter een feit dat wijn al heel oud is en dat er aan die wijncultuur heel interessante historische en geografische aspecten zijn verbonden.
Is de wijn die we vandaag drinken erg verschillend van die ‘oerwijn’?
O ja, je kan zelfs de wijn van 100 jaar geleden niet vergelijken met wat we vandaag in ons glas hebben. Er werd vroeger veel slechte wijn gedronken omdat ze vaak geen betere wijn konden maken. Dank zij de wetenschap is er de laatste jaren enorme vooruitgang gemaakt in de vinificatie, en dus in de kwaliteit van de wijn. Maar de standaardisatie heeft er ook toe geleid dat je bijvoorbeeld Chardonnay wijnen nog moeilijk geografisch kan plaatsen, afgaand op de smaakkwaliteiten. En de nieuwe wijnen moeten ook steeds jonger gedronken worden. 70% van de productie wordt binnen de twee jaar geconsumeerd. De bewaarwijnen bedragen nog slechts 10% van wat er op de markt komt.
Wijn wordt meestal ingedeeld in vijf groepen: wit, rood, rosé, mousserend en versterkt (sherry, porto, …). Nogal wat mensen denken dat de kleur van de druif ook de kleur van de wijn bepaalt. Klopt dat of juist niet?
Ja en neen. Rode wijn en rosé kan je enkel maken van blauwe druiven. Door de schil mee te verwerken in de vinificatie ontstaat de typische kleur. Maar witte wijn kan je maken van witte én blauwe druiven, maar dan enkel van het sap van die blauwe druiven.
Nog zo’n traditioneel idee: witte wijn bij de vis, rode wijn bij het vlees. Ziet men dat nu anders?
Ook hier moet ik ‘ja en nee’ antwoorden. In de Sancerre wordt een frisse witte wijn geproduceerd. De traditie zegt dat je geitenkaas het best serveert met een glaasje Sancerre omdat … er in de streek van de Sancerre sinds jaar en dag geitenkaas wordt gemaakt en gegeten. Rode wijn kan bijvoorbeeld best bij vis op voorwaarde dat die niet teveel tannine bevat. Veel smaakcombinaties zijn via Frankrijk tot ons gekomen: bijvoorbeeld de kaasplank uit de Bordeauxstreek. Maar je mag niet in hokjes denken. Een frisse, rode wijn kan bijvoorbeeld ook best bij een vismaaltijd passen.
Wijn drinken is in de loop der jaren erg ‘gedemocratiseerd’. Vroeger was het bijna een voorrecht van de rijken, vandaag ligt wijn binnen het bereik van nagenoeg iedereen. Hoe is dat gegroeid?
De democratisering is een gevolg van de grotere productie en de globalisering. Voor die grotere productie was ook meer afzet nodig en zo daalden de prijzen. We mogen zeggen dat de prijzen voor wijn eigenlijk zeer schappelijk zijn. De meer exclusieve (duurdere) wijnen maken bijvoorbeeld nog hooguit 1 tot 2% uit van de productie in de Bordeaux streek. Warenhuizen bieden over het algemeen een heel goed selectie. Het aanbod is ruim en de kwaliteit goed. Dat komt mede door geschoolde inkopers die altijd op reis zijn en geschoolde verkopers die optreden als wijnadviseur. In mijn ogen zijn de warenhuizen en de particulier wijnhandelaars complementair. De consument leert vaak kennis maken met goede wijnen in het warenhuis maar richt zich na verloop van tijd toch tot de gespecialiseerde vakhandel.
Jij draagt zelf bij tot die democratisering door goede wijn niet direct gelijk te schakelen met dure wijn. Wij herinneren ons een artikel van jouw hand over ‘goede wijn voor minder dan 4 euro’. Iemand reageerde met ‘Dat kan niet. Dat is de prijs voor een lege fles’.
Dat klopt niet. Onder de vier euro is wel moeilijk o.m. omwille van taksen en accijnzen. Je vindt in die prijsklasse natuurlijk geen topwijnen maar wel correcte wijnen. Door de grootschalige productie en een zeer goede vinificatie zijn het wijnen die instant drinkplezier leveren.
Op restaurant wordt, naast water, vooral wijn gedronken. Sommige restaurants verdienen meer aan de wijn dan aan de maaltijd. Zijn hun wijnen niet te duur geprijsd?
Dat is een heikel punt. Ik heb 10 jaar geleden een groot aantal wijnkaarten op restaurants ontleed. In de regel is de verkoopprijs driemaal de inkoopprijs maar 70% van de restaurant zat daar (flink) boven. In het TV-journaal werd daarover bericht als zou ik gezegd hebben dat alle restauranthouders dieven zijn. Het gevolg was: ingeslagen autoruiten en stuk gestoken banden. Je moet ook echt nuanceren. Sommige restaurants hebben een eigen sommelier. Dan zal de wijn in de regel al wat duurder zijn. Een goede stelregel vind ik: de wijn mag niet duurder zijn dan het eten. Ik zie liever dat de prijs van de gerechten wat hoger is en de prijs van de wijn wat lager. Maar ik stel vast dat heel wat restaurants op het vlak van de prijssetting echt wel inspanningen hebben gedaan, bijvoorbeeld door promoties aan te bieden.
Van 20 tot 23 oktober is er opnieuw Megavino, met Bulgarije als gastland. Vroeger had je ook al eens Libanon. Zijn een aantal wijnlanden (reken er ook maar Roemenië en Moldavië bij) onvoldoende gekend bij de wijnliefhebbers of zijn hun producten nog niet competitief genoeg?
Voor sommige landen: allebei. Met Bulgarije hebben wij voor het eerst een land uit het voormalige ‘oostblok’ als gastland. In die landen heeft het communisme ook de wijnproductie genationaliseerd. Er was weinig aandacht voor kwaliteit. Maar nadien zijn de terreinen terug gegeven aan de eigenaars. Er is veel geïnvesteerd in kwalitatieve wijnen die klaar zijn om op de grote markt te brengen. De kwaliteit en de lage prijs stellen hen in staat om een deel van de markt te veroveren. België is daarbij vaak een ‘testland’: wij staan erg open voor nieuwe wijnen en wijnlanden. In België kan je wijn uit zo’n 35 verschillende landen vinden.
Franse wijnen worden meestal naar de streek van origine genoemd, andere landen leggen meer de nadruk op de druif: chardonnay, merlot, pinot, muskaat, … Waarom?
Dat is aan het veranderen. Eens een wijnland voldoende gekend is wordt de naam van de regio belangrijk. Zo wordt de naam van de druif in Chili stilaan verdrongen door de naam van de regio.
In de tijd van Napoleon zouden bij ons heel wat wijngaarden vernield zijn. Ondertussen is het kweken van druiven en het verwerken tot wijn weer in volle opgang. Hoe kan je dat verklaren?
De aanzet werd in de jaren ’80 gegeven in het Hageland. Een paar gedreven wijnmakers kregen een eigen ‘appellation’. Ondertussen zijn er in ons land toch al zo’n 200 ha met wijngaarden. Niets in vergelijking met de grote wijnlanden natuurlijk maar er wordt heel lekker witte en mousserende wijn geproduceerd.
Er wordt wel eens beweerd dat het ‘matig’ drinken van wijn, in het bijzonder rode wijn, een positief effect op de gezondheid heeft. Correct?
Daar zijn veel tegenstrijdige studie over. Het idee stamt uit een Amerikaanse studie (The French Paradox) die zegt dat 2 tot 3 glazen wijn per dag preventief werken tegen hart- en vaatziekten. Maar matig wijn drinken is zeker niet schadelijk.
We gaan je niet naar je favoriete wijn vragen omdat dat waarschijnlijk een zeer moeilijke vraag voor je is. Maar naar welk biertje gaat je voorkeur uit, gesteld dat je af en toe eens een biertje drinkt?
Na een wijnproeverij geniet ik graag van een fris biertje. Mijn voorkeur gaat uit naar blonde- en trappistenbieren.
Is er naast de passie voor wijn nog iets dat je passioneel kan boeien?
Bij mij staat alles in het teken van wijn. Dank zij de wijn heb ik veel leuke mensen ontmoet en veel gereisd. Zoals ik al zei is wijn veel meer dan een drankje maar toch blijft dat drankje centraal staan. Ik heb eigenlijk geen tijd voor andere passies.
Kenners en liefhebbers geven rendez-vous op Megavino.
Megavino (Van 20 tot 23 oktober in Paleis 3 van Brussels Expo) beslaat een oppervlakte van 10.000 m², het is het grootste wijnsalon van de Benelux met 350 exposanten uit 28 landen. Bulgarije is het gastland. Nieuwkomers zijn Georgië, Griekenland en Mexico. Er is ook een aparte zone voor ‘spirits’: calvados, whisky, gin, vermouth, … Die horen er ook bij.
