Op 22 april 2025 keurde het bisdom het kerkenbeleidsplan goed, opgesteld door de kerkfabrieken en het centraal kerkbestuur van Merchtem. Dat plan kwam tot stand na grondig overleg met het gemeentebestuur en zal op 26 mei 2025 ter goedkeuring worden voorgelegd aan de gemeenteraad.
Burgemeester Maarten Mast licht dat plan toe: “Naast een uitvoerige beschrijving van de Merchtemse kerken en hun huidig gebruik, bevat het plan een onderbouwde visie op het toekomstige gebruik. De vraag daarbij is of de kerkgebouwen behouden blijven voor de eredienst, en zo ja of er medegebruik mogelijk is (bijvoorbeeld voor concerten, lezingen of tentoonstellingen).
Wanneer blijkt dat een kerkgebouw niet meer nodig is voor de eredienst omdat het aantal praktiserende gelovigen te sterk gedaald is en/of er onvoldoende vrijwilligers zijn om de werking van de kerkplek te waarborgen, kan een gebouw ‘onttrokken worden aan de eredienst’ en een andere functie krijgen.”
Het kerkenbeleidsplan voorziet voor de zes Merchtemse kerkgebouwen volgend toekomstig gebruik:
O.L.V. ter Noodt Merchtem: centrumkerk voor de pastorale zone De Bron (Merchtem). Bestemd voor de eredienst met medegebruik. Voor deze kerk staan er grote restauratie- en onderhoudswerken op de planning;
Sint-Stefanus Brussegem: onttrekken aan de eredienst en herbestemming;
O.L.V. Onbevlekt Ontvangen Peizegem: eredienst met medegebruik. Na 3 jaar evalueren de kerkfabriek, het bisdom en het gemeentebestuur of herbestemming aangewezen is;
Sint-Jan de Doper Ossel: eredienst met medegebruik. Hoofdkerk voor de fuserende parochies Brussegem en Hamme met de parochie Ossel;
Sint-Gudula Hamme: onttrekken aan de eredienst en herbestemming;
Sint-Annakapel Brussegem: eredienst met medegebruik.
Het gemeentebestuur is eigenaar van alle kerkgebouwen, behalve van de kerk van Peizegem. Dat wil zeggen dat de gemeente een nieuwe bestemming moet zoeken voor de kerken van Brussegem en Hamme. Dat is niet eenvoudig omdat het beschermde monumenten betreft die niet gebouwd zijn in functie van andere bestemmingen. Bovendien vraagt het bisdom dat de voormalige kerkgebouwen een functie krijgen die in overeenstemming is met de waardigheid van het gebouw. Als daar twijfels over bestaan, zal het bisdom de kerk niet ontwijden. Er wacht het gemeentebestuur een moeilijke en delicate taak.
“Het college van burgemeester en schepenen dankt de kerkfabrieken en het centraal kerkbestuur voor het geleverde werk en voor hun constructieve houding,” aldus schepen van Kerkraden, David De Valck.
“Het college beseft dat de beslissing om een kerk te sluiten niet makkelijk is en begrijpt de ontgoocheling bij sommige parochianen. Maar, het is zowel voor de kerkelijke instanties als voor het gemeentebestuur niet houdbaar om middelen te investeren in gebouwen die eigenlijk quasi niet meer gebruikt worden.”
Het gemeentebestuur blijft zich engageren om zijn decretale plicht inzake de eredienst te vervullen in de kerken die behouden blijven. De meeste van die gebouwen zijn recent gerestaureerd, voor de kerk van O.L.V. ter Noodt wacht een grondige restauratie. Het gemeentebestuur zal hiervoor de nodige kredieten voorzien in het meerjarenplan 2026-2031 dat momenteel wordt voorbereid. (eb)
