REGIO - Zin om het verleden te verkennen door spotprenten, dubieuze gezondheidstips, verhitte politieke discussies of prachtige illustraties en annonces? Of ben je gericht op zoek naar bronmateriaal voor een paper of project? Op hetarchief.be vind je vanaf 26 augustus een ongeziene verzameling Vlaamse persgeschiedenis. Meer dan 180.000 edities van zo’n 900 verschillende krantentitels, van nationale dagbladen tot vergeten lokale parels, worden op één plek samengebracht. Samen goed voor meer dan 1 miljoen krantenpagina’s! Een groot deel is gemakkelijk en gratis doorzoekbaar voor iedereen. Hetarchief.be vormt zo hét startpunt voor wie kranten zoekt: van studenten tot heemkundigen, van journalisten tot nieuwsgierige zielen, iedereen vindt er een schat aan verhalen, verrassingen en vergeten nieuws.
| Altijd al willen lezen wat er eind 19e eeuw – begin 20e eeuw op de voorpagina gecoverd werd? Benieuwd hoe de eerste Ronde van Vlaanderen aangekondigd werd (1913, Gent)? Interesse in vergeten recepten, oude dialecten of mopjes, unieke advertenties en reclamecampagnes of hoe jouw familie in het nieuws kwam? Het kan vanaf 26 augustus, gewoon online, via hetarchief.be. Niet alleen kan je duizenden kranten vrij doorbladeren op hetarchief.be, ook zoek je dankzij slimme tekstherkenning (OCR) naar een trefwoord in de artikels zelf. Zo kom je snel mensen, plaatsen of gebeurtenissen op het spoor. Je leest digitaal, maar krantenkoppen van toen voelen levensecht. Die artikels komen uit een indrukwekkende mix van kranten: niet alleen de grote namen uit de Vlaamse pers, maar ook honderden meer lokale en vaak vergeten titels! “Wat we vandaag lanceren, is het resultaat van jaren samenwerking en gedeelde inzet,” zegt Marlies Criel, Manager Marcom en Interactie bij meemoo. “Meer dan twintig organisaties werkten mee om dit papieren erfgoed niet alleen digitaal te bewaren, maar ook centraal open te stellen voor het publiek. Kranten vormen een ongelooflijk rijke historische bron. Met hun berichten over alle facetten van het maatschappelijke leven zijn ze van onschatbare waarde. Dit wekelijks of zelfs dagelijks overzicht helpt ons het verleden, en daarmee ook het heden, beter te begrijpen. Door deze kranten digitaal beschikbaar te maken, willen we aanzetten tot maatschappelijke reflectie, verdiepend onderzoek en nieuwe creaties. We zijn dan ook trots dat we deze nu kunnen delen met het brede publiek.” Deze digitale schatkist kwam er dankzij de inzet van meemoo, Vlaams instituut voor het archief, in samenwerking met meer dan twintig regionale en lokale erfgoedorganisaties. Partners zoals ADVN | archief voor nationale bewegingen, Universiteitsbibliotheek Gent – Boekentoren en Stadsarchief Tielt stellen hun krantenverzamelingen open voor het grote publiek en brengen zo kwetsbare krantenartikels tot leven in pixels. Dankzij het engagement van deze meer dan twintig organisaties kunnen verhalen, inzichten en beelden uit het verleden vandaag opnieuw ontdekt worden. “Als historische bronnen zijn kranten onovertroffen!” weet Hendrik Defoort, collectiebeheerder van Universiteitsbibliotheek Gent – Boekentoren. “Tot aan de Eerste Wereldoorlog en de doorbraak van de radio waren kranten hét kanaal om zicht te krijgen op wat er reilde en zeilde in de maatschappij. In een verzuilde maatschappij kwamen bovendien alle mogelijke stemmen en visies uit alle bevolkingslagen aan bod – van ‘tsjeven’ tot ‘rood gespuis’. En dat is uniek, want de persgeschiedenis van België is uitzonderlijk rijk: waar we met Vooruit in Gent al in 1884 over een socialistisch dagblad beschikten, lukte het in een wereldstad als Parijs voor 1900 niet om een socialistisch dagblad te financieren. Precies die rijkdom aan stemmen maakt de bewaring en ontsluiting van ons krantenerfgoed bijzonder uitdagend.” Hetarchief.be bundelt voor het eerst een uitgebreide collectie kranten van uiteenlopende aanbieders over heel Vlaanderen op één platform. Van nationale titels, tot minder bekende regionale en lokale krantentitels: ze zijn nu samen digitaal beschikbaar en met één klik doorzoekbaar. Sommige kranten zijn volledig vrij inkijkbaar, andere alleen onder bepaalde voorwaarden. Stoot je op een krant die je niet kan inkijken, dan vind je via hetarchief.be vlot de weg naar de aanbieder van die krant. Zo opent hetarchief.be de deur naar een rijk krantenverleden dat tot nu toe grotendeels verborgen bleef. Dat is niet alleen een technologische sprong, maar ook een inhoudelijke goudmijn. De digitale ontsluiting van deze kranten is van immens maatschappelijk belang. Ze laat ons toe om de evolutie van onze samenleving, cultuur en politiek door de decennia heen te volgen, en biedt een onmisbare bron voor onderzoek, onderwijs en journalistiek. Of je nu je eigen familiegeschiedenis wil opzoeken, wil terugblikken op je lokale geschiedenis of maatschappelijke trends uit het verleden wil opgraven: het materiaal ligt klaar. “Een vrije en onbelemmerde toegang tot nieuws is altijd al de sleutel geweest voor kritisch burgerschap en is in elke democratie essentieel. Dat is vandaag zo, en dat was vroeger het geval. Kennis van ons verleden via kranten geeft ons een unieke kijk in hoe media vroeger inspeelden op de actualiteit en verrijkt onze blik op hoe de samenleving vandaag geworden is wat ze is”, zegt Caroline Gennez, Vlaams minister van Welzijn, Armoedebestrijding, Cultuur en Gelijke Kansen. “De digitalisering en de ontsluiting van dit kwetsbare erfgoed maakt niet alleen een duurzame bewaring mogelijk, maar zorgt ook voor een democratische en brede ontsluiting van onze geschiedenis. En dat kunnen wij alleen maar toejuichen.” |
