2020 zal voor eeuwig de geschiedenis in gaan als het jaar waarin het corona-virus de hele wereld in zijn greep kreeg. Het was van de Mexicaanse griep in 2009-2010 geleden dat er sprake was van een pandemie, een wereldwijde epidemie. Die Mexicaanse griep maakte wereldwijd 13.763 slachtoffers. Ondertussen lijkt het corona-virus mogelijk meer slachtoffers te zullen maken. GOEIEDAG mocht langsgaan bij minister van volksgezondheid Maggie De Block, zelf geneesheer, tijdens één van de schaarse momenten van relatieve rust in een periode waarin ze tot 17 uur per dag in het getouw is om de coronacrisis te helpen bezweren.
Maggie, in 2011 begon je als staatssecretaris voor asiel, migratie en sociale integratie. In 2014 werd je minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid in de regering van Charles Michel. In 2018 kreeg je er opnieuw asiel en migratie bij. Je lijkt wel de crisismanager van de Belgische politiek: eerst de asielcrisis en nu de corona-crisis. Welke heeft je het meest aangegrepen?
’t Is natuurlijk erg verschillend. De coronacrisis grijpt in op het dagelijks leven van iedereen. We moeten met de verschillende regeringen de juiste beslissingen nemen om het systeem te laten draaien. We mogen het medisch personeel niet overbelasten. “Flatten the curve”, de piek van nieuwe besmettingen afvlakken door maatregelen te treffen, is onze meest dringende taak. Zo kunnen we de toeloop naar onze ziekenhuizen proberen te spreiden. Dat doen we door besmettingen te vermijden door het verbieden van manifestaties en het sluiten van plaatsen (restaurants, cafés, discotheken, …) waar veel mensen samenkomen. Mensen worden dringend aangeraden om afstand te houden. Het virus verspreidt zich in vochtdruppeltjes die vrijkomen bij hoesten en niezen. Voorts wordt aangedrongen op telewerk en conference calling, vergaderen via telefoon, skype, video enzovoort. Wij houden de vinger aan de pols en vergaderen om de twee dagen met de andere Europese ministers van volksgezondheid. Meestal via conference call, soms ook door elkaar in Brussel te ontmoeten.
Het corona-virus verspreidde zich het eerst in China. Sommigen zeggen dat dit het gevolg was van slechte hygiënische omstandigheden. Klopt dat verhaal?
Volgens de Chinezen zou het covid-19 van dieren (vleermuizen, geschubde dieren) overgegaan zijn op mensen. Coronavirussen is een grotere groep virussen waartoe o.m. gewone verkoudheden maar ook het SARS-virus behoort. Covid-19 is een nieuw virus dat pas in december vorig jaar voor het eerst opdook.
Is covid-19 een griepvirus?
Het is er zeker aan verwant en de symptomen (koorts, problemen met de ademhaling, …) vertonen duidelijk gelijkenis.
Kunnen antibiotica helpen om het corona-virus te bestrijden?
Neen want antibiotica helpen niet tegen virussen. Wij houden de evolutie van de besmettingen nauwlettend in het oog en proberen om het aantal nieuwe besmettingen af te vlakken door de maatregelen die ondertussen iedereen kent (handen wassen, afstand houden, geen bijeenkomsten met grotere groepen enz…). In Italië steeg het aantal besmettingen exponentieel. Wij zitten momenteel (rond 15 maart) op een verdubbeling om de drie dagen. Wij hopen spoedig die curve naar beneden te krijgen. Opmerkelijk is dat er in Afrika en Zuid-Amerika minder besmettingen zijn, dat komt mogelijk omdat het virus warmtegevoelig is en bij temperaturen boven de 27° minder actief wordt.
Waarom is er geen vaccin tegen dit virus?
Omdat het covid-19 virus onbekend was. Gelukkig kennen we al het DNA van het virus, dankzij de Chinezen, en kunnen we werken aan het maken van een vaccin. Maar het duurt gemiddeld 18 maanden voor ’n vaccin op grote schaal kan en mag gebruikt worden. Omdat er geen medicatie is kunnen wij enkel de symptomen bestrijden en infecties vermijden.
Hoe gebeurt dat?
Bij ons is het eerste geval opgedoken op 1 maart. Wij hebben ondertussen heel wat geleerd van onze buurlanden en hebben ingrijpende maatregelen genomen om de golf van besmettingen in te dijken. In China lijkt het ergste al achter de rug maar het virus heeft zich verspreid naar Europa. In de gezondheidszorg worden – selectief – testen uitgevoerd waarvan 10% positief blijkt. In het begin werd iedereen getest maar dat kunnen we niet volhouden.
Wie wordt getest?
Mensen met de opgesomde symptomen (hoesten, niezen, koorts, ademhalingsmoeilijkheden …) en gezondheidswerkers die met mogelijk besmette personen in contact komen.
Er zijn ingrijpende maatregelen genomen. Wie neemt die beslissing?
Er is een ‘Risk Assessment Group’ (die analyseert de feiten en bestaat vooral uit wetenschappers). Dan gaat het naar de Risk Management Group, die maatregelen voorstelt. Het is uiteindelijk de regering die beslist.
Is onze gezondheidsinfrastructuur voldoende om zo’n grote epidemie aan te kunnen?
Wij zitten momenteel in faze 2 waarin wij het virus willen beheersen. Wij hebben veel hospitalen in ons land. Gisteren (13 maart) is een noodplan geïnstalleerd. Ingrepen die kunnen uitgesteld worden moeten voorlopig wijken voor mogelijk besmette burgers. Mag ik even een oproep doen om bloed te blijven geven? We hebben dat nodig en er is geen besmettingsgevaar, covid-19 wordt enkel via speekseldruppels doorgegeven.
Hoe lang gaan zo’n epidemie en de begeleidende maatregelen duren?
Normaal gezien woedt een virus zo’n 6 tot 7 weken op volle kracht om daarna af te zwakken. We blijven de evolutie op de voet volgen en brengen geregeld verslag uit aan de bevolking Wij gaan nu naar een piek, waarna de curve weer zal dalen. Ik denk dat deze situatie nog minstens acht weken zal duren. Dat zou de normale curve zijn. We kunnen ons daarvoor baseren op landen zoals China en Zuid-Korea die ons voorafgaan. Ondertussen blijft het van het hoogste belang dat mensen de regels over thuis blijven, handen schudden en afstand houden blijven respecteren.
Dat gaat een enorme impact hebben op de sociale zekerheid. Is er al enig zicht op de consequenties?
Dat is eigenlijk een zorg voor later. Uiteraard zal de crisis een impact hebben. Maar vandaag concentreren wij ons op de volksgezondheid. Dat is tenslotte mijn taak als minister.
De mensen zijn bang. Begrijp je dat?
Uiteraard begrijp is dat. Maar er is geen reden tot angst. De voedselbevoorrading is veilig gesteld en we proberen het medische aspect onder controle te krijgen. Hamsteren is dus voor niets nodig. Mensen zijn bang van chaos en het nieuws in de media komt vaak als bedreigend over. Essentieel blijft het naleven van de veiligheidsvoorschriften. Van groot belang is ook dat voeding- en dierenvoedingzaken open blijven, net als de apotheken, ook in het weekend.
De pandemie heeft enorme gevolgen voor de wereldeconomie. De beurzen kelderen, luchtvaart en toerisme vallen stil, de gezondheidszorg raakt oververhit … Denkt de federale regering ook aan maatregelen om onze economie te ondersteunen?
Ja, er is momenteel (weekend van 14 maart) druk overleg en maandag (16 maart) komen wij met een pakket maatregelen.
Wie correcte informatie wil over de situatie kan surfen naar: info-coronavirus.be of sciensano.be.
